Quản lý cây che bóng

Khái niệm

Quản lý  cây che bóng phù hợp giúp bảo vệ cây cà phê khỏi nắng  nóng và giảm sự tiếp xúc trực tiếp với nắng. Ngoài ra, cây che bóng có thể hoạt động như chắn gió và cũng góp phần làm cho đất màu mỡ bằng cách cung cấp chất hữu cơ và chất dinh dưỡng từ lá rụng. Nhiều bóng mát hơn cũng có thể giúp làm giảm sự phát triển một số loài cỏ dại. Tuy nhiên, quản lý cây che bóng không chỉ là trồng cây che bóng, mà còn về phải chọn khoảng cách thích hợp và đúng loài cây ít cạnh tranh về dinh dưỡng, nước và ánh sáng với cây cà phê.

Nhược điểm

• Cây che bóng mất nhiều thời gian để phát triển và cho thấy hiệu ứng rõ ràng chỉ sau ít nhất 5 năm. Nếu điều kiện thời tiết khắc nghiệt, cần phải chăm sóc tốt cây che bóng giúp nó phát triển nhanh chóng, đủ để đáp ứng nhu cầu của nông dân.
• Mặc dù lá của cây che bóng cuối cùng cũng rụng để bổ sung chất hữu cơ cho đất, song quá trình này có thể rất chậm và có thể không phải là cách tốt nhất để cải thiện đất trong ngắn và trung hạn.
• Chọn đúng loài cần phải tính đến những lợi ích bổ sung khác (ví dụ như  cây ăn trái, cây lấy gỗ) và rủi ro – ví dụ: một số loài cây che bóng có thể cạnh tranh quá nhiều về nước và các chất dinh dưỡng trong đất và một số loài khác có thể gây bệnh truyền nhiễm cho cà phê như Xyllela fastidiosa.
• Cần phải chú ý đến khoảng cách giữa các cây che bóng.
• Mặc dù bóng che có thể bảo vệ cà phê trong điều kiện nóng và khô, nhưng khi thời tiết ẩm ướt và mưa kéo dài, tỷ lệ mắc bệnh (ví dụ: bệnh gỉ sắt, đốm lá Mỹ) có thể tăng lên. Tuy nhiên, cây che bóng cũng có thể làm giảm sâu bệnh như sâu đục thân.
• Cây che bóng sẽ làm giảm lượng hoa cà phê – điều này có thể tốt cho cây vì đôi khi cây phải gánh chịu một lượng quả quá lớn, nhưng bóng che quá nhiều có thể làm giảm sản lượng.

Chi phí

• Từ thấp đến trung bình.

Hành động đề nghị

• Quan niệm về các loài cây che bóng lý tưởng sẽ rất khác nhau, tùy theo khu vực nên hãy xem xét một mô hình áp dụng thành công cây che bóng trong một khu vực và thảo luận với những nông dân kỳ cựu về kinh nghiệm của họ với các loại cây che bóng khác nhau, bao gồm các loài, khoảng cách, cách thiết lập và chi phí  rong tỉa.
• Quyết định xem những khía cạnh nào của khí hậu, lô cà phê cần được bảo vệ tốt nhất: ví dụ: là nhiệt độ cao hay phức tạp hơn thế?
• Thu thập càng nhiều dữ liệu càng tốt về đặc điểm của các loài cây che bóng có sẵn – liệu chúng có hữu ích cho mục đích đã được xác định? Phân loại chúng theo chức năng và cách sử dụng:
  • Các loài thường xanh hoặc rụng lá? Ví dụ như cây ưa thích ở Uganda là corizia Albizia, nhưng nó là cây rụng lá vì vậy có thể không phù hợp với một địa phương khác?
  •  Chúng có phải cây họ đậu không? Cây họ đậu giúp duy trì độ màu mỡ của đất và giảm sự cạnh tranh giữa cây che bóng và cây cà phê.
  • Các công dụng khác của cây che bóng là gì? Làm thực phẩm, thức ăn gia súc, lấy gỗ, vv
  • Những bất lợi của từng loài
• Quyết định làm thế nào để đưa các loài cây che bóng theo yêu cầu vào trang trại. Cần phải có biện pháp phòng ngừa để đảm bảo rằng không có sâu  hoặc bệnh được đưa vào trang trại cùng với cây che bóng. Do đó, tốt nhất là nên xử lý hạt giống, hoặc mua cây con được trồng bởi một vườn ươm có trách nhiệm, để đất mang mầm bệnh không vô tình được chuyển vào trang trại. Cây che bóng tạm thời: cây che bóng lớn phải mất nhiều năm để trồng, vì vậy, có thể nên xem xét việc trồng các loại cây bụi phát triển nhanh như Cajanus cajan, Crotalaria sp hoặc cây mọc nhanh như Leucaena leucocephala.

Các bình luận thêm

• Ở Trung Mỹ, điều quan trọng là phải điều chỉnh việc quản lý cây che bóng theo mô hình khí hậu khu vực, ví dụ: El Niño / La Niña
• Để xác định mức độ che bóng tối ưu, vui lòng xem công cụ đo lường HabitApp Shade Measurement tool.

• Bạn có gì đó để thêm vào mô tả công cụ này hay không? Hãy để lại một bình luận
• Bạn có quan tâm đến việc áp dụng công cụ này hay không? Hãy tìm các hình ảnh, các nghiên cứu trường hợp và các bảng thông tin bên dưới để biết các hướng dẫn từng bước, giúp bạn bắt đầu.